Welke schakelaar heb je nodig? Verschillen uitgelegd

Een nieuwe schakelaar plaatsen? Dan moet je natuurlijk eerst weten welke schakelaar je precies nodig hebt. Ook al zien schakelaars er aan de buitenkant allemaal redelijk identiek uit, onder de knop zelf zijn er verschillende mogelijkheden! 

Als je een bestaande elektrische installatie wilt aanpassen of uitbreiden, is het handig om te weten wat een bepaald type schakelaar doet en wanneer je die dan precies nodig hebt. In dit artikel zetten we alles overzichtelijk op een rijtje.

De verschillende soorten schakelaars, schematisch samengevat

Afhankelijk van de ruimte en de noden kies je de juiste schakelaar.

Enkele aandachtspunten bij de installatie:

• Weet je vandaag al dat je een lichtpunt in de toekomst op meerdere plekken wil bedienen? Ga dan voor een wisselschakelaar. 
• Schakel alle stroom uit voor je begint. Veiligheid voorop!
• Denk grondig na over de toepassing en werk desnoods verschillende scenario’s uit. 
• Controleer de bedrading en check of je een of twee schakeldraden of net wisseldraden nodig hebt voor je schakelaar. 

De juiste keuze in schakelaar hangt dus af van de functie. Elke ruimte vraagt een andere soort schakelaar op basis van de behoeften van de gebruiker. Door hier bij aanvang goed over na te denken, heb je lang plezier van je schakelaars.

Wat houdt elke soort schakelaar in?

Een schakelaar bepaalt hoe stroom wordt in- en uitgeschakeld en daarmee dus ook hoe verlichting functioneert. We zoomen in dit kennisbankartikel in op het verschil tussen de enkelpolige- en dubbelpolige schakelaar, wisselschakelaar, kruisschakelaar en serieschakelaar, zodat jij de juiste keuze maakt op basis van hun functie.

Schakelmateriaal nodig?

Ontdek ons ruime assortiment in onze webshop

Ga naar webshop

Enkelpolige schakelaar

Een van de eenvoudigste en meestvoorkomende exemplaren is de enkelpolige schakelaar. Het is een schakelaar om een elektrisch circuit simpelweg af te sluiten en weer te openen, waarbij je de kring onderbreekt met één draad. Ideaal dus om in schakelaars in de woonkamer of slaapkamer te gebruiken. De elektriciteit wordt eenmaal onderbroken en het apparaat of licht gaat uit. 

Meer lezen over hoe je een enkelpolige schakelaar aansluit

Dubbelpolige schakelaar

In tegenstelling tot de enkelpolige schakelaar, heeft de dubbelpolige schakelaar twee draden. Deze schakelaar is perfect voor badkamers en keukens, waar extra veiligheid geboden is. Maar ook buitenverlichting en veiligheidstoepassingen vragen meestal een dubbelpolige schakelaar. Hierbij worden zowel de fase (L) als de nul (N) onderbroken of geschakeld, waardoor de kans op restspanning verkleint. 

Meer lezen over hoe je een dubbelpolige schakelaar aansluit

Wisselschakelaar

De wisselschakelaar wordt ook wel de hotelschakelaar genoemd. Denk aan een hotelkamer waarin je de grote lamp aan het plafond op maximaal twee verschillende plekken wil bedienen. 

De wisselschakelaar is ideaal voor in je trappenhal of (lange) gang. Want dan heb je zowel beneden als boven – of voor en achter – een knop om het licht aan en uit te doen. Deze schakelaar heeft twee wisseldraden, waarbij de stroom via de ene draad naar de lamp loopt en via de andere weer uitschakelt. Het werkt ook in de omgekeerde richting, waardoor het dus niet uitmaakt op welke knop je drukt om het licht in of uit te schakelen.

Het prijsverschil tussen een wisselschakelaar en enkel- of dubbelpolige schakelaar is bovendien verwaarloosbaar. En je kan van een wisselschakelaar ook altijd een eenpolige schakelaar maken. Het is dus een goede optie in veel situaties!

Meer lezen over hoe je een wisselschakelaar aansluit

Kruisschakelaar

Als je het licht op drie plekken of meer wil bedienen, maak je gebruik van een kruisschakelaar, in combinatie met enkele wisselschakelaars. Stel, je wil op vijf plaatsen het licht kunnen schakelen, dan gebruik je twee wisselschakelaars (voor de eerste en laatste schakelaar) en drie kruisschakelaars. De kruisschakelaar wisselt de verbinding tussen de wisseldraden, zodat het licht blijft reageren op elke schakelaar. Ideaal voor trappenhuizen of grote ruimtes met meerdere ingangen.

Meer lezen over hoe je een kruisschakelaar aansluit

Serieschakelaar (of dubbele schakelaar)

Ook wel bekend als de dubbele schakelaar. Je gebruikt de serieschakelaar als je door middel van één schakelaar twee lichtpunten wilt bedienen. Denk aan een badkamer waar je de hoofdverlichting aan het plafond én de spiegel(kast)verlichting apart wil aandoen. Dit mechanisme werkt met een fasedraad, twee schakeldraden en twee knoppen, waardoor beide lampen tegelijkertijd of afzonderlijk kunnen branden.

Geraak je niet wijs uit de verschillende soorten schakelaars?

Schakel de hulp van een expert in via 011 98 84 42 of stuur een e-mail naar [email protected]. Wij helpen je graag verder!

Relevante artikels over schakelmateriaal:

Hoe sluit je een rolluikschakelaar aan? Hoe sluit je een bewegingssensor aan? Hoe aansluiten van een (LED) dimmer schakelaar?