Hoe werkt een contactor en hoe aansluiten?

Contactoren komen vaak voor in industriële toepassingen – bijvoorbeeld om machines aan- en uit te zetten in fabrieken – maar ook in en aan huis worden ze weleens toegepast. Denk maar aan zonnepaneelinstallaties, aircosystemen, laadpalen voor elektrische wagens  en zoveel meer. De schakelaar lijkt op een relais, maar kan grotere vermogens schakelen dan de relais.

Wat is een contactor?

Je kan een contactor beschouwen als een krachtige aan- en uitknop voor elektrische systemen, apparaten of machines, maar dan eentje die hoge stroomsterktes kan verwerken én die extra veilig werkt. Contactoren zijn dus gemaakt voor het zware werk.

Zo werkt het

In een contactor zit een elektromagneet. Die krijgt bij het inschakelen een klein elektrisch signaal waardoor de contactor dichtklikt en stroom doorlaat. De machine of het systeem gaat dan dus aan. Als het signaal stopt, gaat de contactor open en stopt de stroomtoevoer.

Wat is het verschil tussen een contactor en een relais?

Een contactor en een relais lijken op elkaar. Beide zijn elektromagnetisch en schakelen zo circuits aan of uit. Toch zijn deze schakelaars niet identiek.

Relais	Contactor
Compact, licht apparaatje	Grotere, robuuste schakelaar
Om kleine stroomsterktes te schakelen	Om hoge vermogens te schakelen
Gaat stuk als je er te veel stroom doorjaagt	Extra veilig: kan vaker en langer schakelen zonder ‘door te branden’
Ideaal voor (lichte) besturingssystemen zoals in:  Huishoudapparaten Alarmsystemen,  Verlichting, …	Ideaal voor  Verwarmings- of aircosystemen Grote zonnepaneelinstallaties Uitgebreide verlichtingssystemen (bv. in stadions of fabrieken) Industriële motoren, …

Waarvoor dient een contactor?

Zoals gezegd, zal je contactoren vooral aantreffen in een industriële context of op plekken waar veel stroomtoevoer nodig is. Denk dan aan fabrieken met veel machines, stadionverlichting, industriële compressoren, elektromotoren, HVAC-systemen, enzovoort. 

Maar ook in huis kan je een contactor plaatsen om systemen veiliger te bedienen of automatisch en/of van op afstand te laten in- en uitschakelen. Je kan als ‘sturing’ van je contactor bijvoorbeeld een timer, een thermostaat, een domotica-uitgang, een eenvoudige schakelaar of knop kiezen om het systeem te ‘besturen’.

Enkele voorbeelden die de contactor kunnen laten schakelen:

• Domotica: Je kan dankzij domotica een contactor van op afstand pakweg je zwembadverwarming en binnen- of tuinverlichting aan- of uitzetten.
• Elektrische vloerverwarming of boiler: Je verwarming inschakelen op nachttarief? Je kan een timer inschakelen zodat je contactor op het gewenste moment aanspringt.
• Zonnepanelen en laadpalen: Als er een fout of storing optreedt, kan je met één druk op de knop je zonnepaneelinstallatie of laadsysteem voor je wagen uitschakelen. Een soort noodstop dus!

Wanneer is een contactor absoluut noodzakelijk?

In situaties waar hoge vermogens geschakeld moeten worden, is een contactor aansluiten de enige juiste optie. En dat omwille van deze redenen:

Veiligheid en betrouwbaarheid

Bij hoge vermogens zouden gewone schakelaars smelten of doorbranden. Zeer gevaarlijk, dat spreekt voor zich. In sommige fabrieken e.d. zijn contactoren bovendien nodig om te verzekeren dat twee systemen, motoren of machines nooit tegelijk draaien.

Minder snelle slijtage

Ook als bepaalde systemen of machines met regelmaat volledig aan- en uitgezet moeten worden, is een contactor nodig. Een gewone schakelaar is immers niet robuust genoeg, m.a.w. niet gemaakt voor dergelijk veelvuldig gebruik.

Hoe sluit je een contactor aan?

Een contactor aansluiten, hoeft niet ingewikkeld te zijn. Met het volgende stappenplan lukt het ongetwijfeld!

Voor je begint: 

Bereken welk vermogen je wilt schakelen met je contactor en koop de bijpassende contactor die dat vermogen minstens kan schakelen.

1. Veiligheid voorop
   Schakel de stroom uit en controleer met een spanningsmeter of alles echt spanningsvrij is. Verzeker ook dat je de juiste kabeldikte en zekeringen gebruikt voor het vermogen dat je schakelt. Kijk op het apparaat (bv. boiler) om het vermogen te kennen en gebruik daarvoor de juiste kabels en zekeringen. Lees meer over het achterhalen van de juiste kabeldikte.
   
2. Monteer de contactor op de DIN-rail
   Sluit de voedingsdraden (drie dikke draden, vaak aangeduid als L1, L2, L3) aan op de bovenkant. Sluit de uitgaande kabels (vaak aangeduid als T1, T2, T3) aan op de machine of het systeem dat je wilt aansturen. 
3. Sluit het stuursignaal aan
   De dunnere draad – van bijvoorbeeld de timer of thermostaat – sluit je nu aan op A1 en A2, de aansluitpunten voor de spoel die zorgen voor de bediening van de magneet. Houd hierbij rekening met de spoelspanning (12V, 24V, 230V en A/C of D/C (meer informatie hieronder)) van de contactor, die staat op de schakelaar zelf aangegeven en moet exact kloppen.
4. Test je werk
   Schakel nu de stroom weer in. Activeer het stuursignaal via de drukknop, de thermostaat, of welke ‘stuurder’ je ook gebruikt hebt. Als je een ‘klik’ hoort, schakelt de contactor. Controleer of de belasting in orde is, of er geen losse verbindingen zijn of oververhitting plaatsvindt.
   
   

Contactor: schema voor aansluiting

 

Welke soorten contactoren bestaan er?

Je wil wel een contactor aanschaffen, maar weet niet welk type je nodig hebt? Geen zorgen, dit korte overzicht helpt je om de juiste keuze te maken.

AC- versus DC-contactoren

AC-connectoren zijn ontworpen voor wisselstroom, goed voor gebruik bij netspanning (230 V of 400 V). 

DC-connectoren zijn geschikt voor gelijkspanning zoals bij zonnepanelen, laadpalen, elektrische voertuigen of thuisbatterijen. Ze zijn bestand tegen DC-boogvorming.

1-, 2-, 3- of 4-polige contactoren

Daarnaast ga je ook na hoeveel stroomkringen je contactor tegelijk moet kunnen schakelen. 1- of 2-polige contactoren of minicontactoren zijn prima voor kleine verbruikers en lichte toepassingen (20 à 25 A). Goed voor bijvoorbeeld elektrische rolluiken of kleine ventilatiesystemen.

Vaker gekozen is echter de klassieke, 3- of 4-polige contactor. Die is geschikt voor warmtepompen, zwembadpompen, airco’s, boilers …

Spoelspanningen van contactoren

Een contactor kan een spoelspanning hebben van 12 tot 400 V. Dit heeft invloed op hoe je de magneet (A1/A2) bedient. 12 V DC is geschikt voor kleine installaties en voertuigen. Wil je domotica of PLC aansturen? Dan heb je minstens 24 V AC/DC nodig. 230 V AC is dan weer de meest gebruikte spanning in huizen en gebouwen. 400 V AC komt vooral voor bij industriële besturing.

Merk van de contactor

Wie een contactor zoekt, komt allerlei merken tegen. Bij Elektramat vind je kwalitatieve opties van Schneider, Legrand, ABB en huismerk EMAT. Aan jou de keuze!

Hulp nodig bij het kiezen van je contactor?

Heb je vragen over contactoren? Neem dan contact op via 011 98 84 42 of stuur een e-mail naar [email protected]. Wij helpen je graag verder!